Δυσανεξία στη Λακτόζη: Συμπτώματα, Αιτίες & Έξυπνες Λύσεις για Καλύτερη Πέψη!

Από την Έλλη Χατζηλουκά , Αθλητική Διατροφολόγος και Διατροφολόγος για την Δημόσια Υγεία.

Τι είναι η Λακτόζη;

Η λακτόζη είναι το φυσικό σάκχαρο που βρίσκεται στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και στο μητρικό γάλα. Αποτελεί κύριο θρεπτικό συστατικό για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, αν και καταναλώνεται συχνά και στην ενήλικη ζωή. Στο λεπτό έντερο, ένα ένζυμο που ονομάζεται λακτάση διασπά τη λακτόζη σε δύο απλούστερα σάκχαρα: τη γλυκόζη και τη γαλακτόζη. Αυτά τα σάκχαρα απορροφώνται στη συνέχεια στην κυκλοφορία του αίματος, παρέχοντας ενέργεια στον οργανισμό.

Ποιες Είναι οι Αιτίες της Δυσανεξίας στη Λακτόζη;

Η λακτόζη είναι απαραίτητη για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, αλλά ο ρόλος της μειώνεται με την ηλικία. Ως αποτέλεσμα, η δραστηριότητα της λακτάσης συχνά μειώνεται μετά την παιδική ηλικία. Όταν η δραστηριότητα της λακτάσης είναι πολύ χαμηλή, μέρος της λακτόζης δεν χωνεύεται στο λεπτό έντερο, οδηγώντας σε μια κατάσταση που ονομάζεται δυσαπορρόφηση λακτόζης. Σε αυτή την περίπτωση, η αχώνευτη λακτόζη φτάνει στο κόλον, όπου ζυμώνεται από το μικροβίωμα του εντέρου. Οι περισσότεροι άνθρωποι με δυσαπορρόφηση λακτόζης δεν εμφανίζουν συμπτώματα και δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας. Ωστόσο, όταν η δυσαπορρόφηση λακτόζης προκαλεί πεπτική δυσφορία, ονομάζεται δυσανεξία στη λακτόζη.

Τι Είναι η Δυσανεξία στη Λακτόζη;

Η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται όταν η δυσαπορρόφηση λακτόζης οδηγεί σε πεπτικά συμπτώματα. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Φούσκωμα
• Κράμπες
• Διάρροια
• Αέρια

Αυτά τα συμπτώματα προκύπτουν από τα αέρια και τα οξέα που παράγονται όταν η αχώνευτη λακτόζη ζυμώνεται στο κόλον.

Πώς Να Αναγνωρίσετε και Να Διαγνώσετε τη Δυσανεξία στη Λακτόζη;

Η διάγνωση της δυσανεξίας στη λακτόζη μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς η αυτοδιάγνωση συχνά είναι λανθασμένη. Οι μελέτες δείχνουν ότι μόνο μία στις δύο αυτοδιαγνώσεις επιβεβαιώνεται μέσω ιατρικών εξετάσεων. Η πιο αξιόπιστη διαγνωστική μέθοδος είναι το τεστ αναπνοής. Κατά τη διάρκεια του τεστ, ο ασθενής καταναλώνει μια τυπική δόση λακτόζης (μεταξύ 20 και 50g) και ο εκπνεόμενος αέρας του αναλύεται για να μετρηθούν τα επίπεδα υδρογόνου. Τα αυξημένα επίπεδα υδρογόνου, σε συνδυασμό με την παρουσία πεπτικών συμπτωμάτων, επιβεβαιώνουν τη διάγνωση της δυσανεξίας στη λακτόζη.

Είναι η Δυσανεξία στη Λακτόζη Αλλεργία;

Παρά τις κοινές παρανοήσεις, η δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι τροφική αλλεργία. Η αλλεργία στις πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος, αν και πολύ σπανιότερη, παρουσιάζει διαφορετικά συμπτώματα, όπως:

• Κνίδωση (Εξανθήματα)
• Ναυτία
• Πρήξιμο

Οι αλλεργικές αντιδράσεις συμβαίνουν επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε πρωτεΐνες του γάλακτος, όπως η καζεΐνη και οι πρωτεΐνες ορού γάλακτος. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε μία ώρα από την κατανάλωση γαλακτοκομικών ή ακόμη και έως τρεις ημέρες αργότερα.

Πρέπει τα Άτομα με Δυσανεξία στη Λακτόζη να Αποφεύγουν τα Γαλακτοκομικά Προϊόντα;

Η πλήρης αποφυγή των γαλακτοκομικών δεν είναι απαραίτητη για τους περισσότερους ανθρώπους με δυσανεξία στη λακτόζη. Έρευνες δείχνουν ότι πολλά άτομα μπορούν να ανεχθούν έως 12 γραμμάρια λακτόζης ημερησίως με ελάχιστα ή καθόλου συμπτώματα, ειδικά όταν η κατανάλωση γίνεται σε μικρές ποσότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και μαζί με γεύματα.

Περιεκτικότητα των Γαλακτοκομικών Προϊόντων σε Λακτόζη

Διαφορετικά γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν διαφορετικές ποσότητες λακτόζης:

• Τυριά με χαμηλή ή μηδενική λακτόζη: Τσένταρ, προβολόνε, Μοτσαρέλα, Γκράνα Παντάνο, Καμαμπέρ, Χαλλούμι, Κεφαλοτύρι.
• Γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες βακτηρίων: Τα γιαούρτια περιέχουν ενεργές βακτηριακές καλλιέργειες που βοηθούν στη διάσπαση της λακτόζης, καθιστώντας τα πιο εύπεπτα. Η ημιστερεή υφή του γιαουρτιού επίσης επιβραδύνει τη διέλευσή του από το έντερο, βελτιώνοντας την πέψη της λακτόζης.

Ποιοι Είναι οι Κίνδυνοι για την Υγεία από τη Δυσανεξία στη Λακτόζη;

Η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να προκαλέσει καθημερινή δυσφορία, αλλά δεν έχει άμεση επίδραση στη γενική υγεία. Ωστόσο, η πλήρης εξάλειψη των γαλακτοκομικών από τη διατροφή χωρίς σωστό διατροφικό σχεδιασμό μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, ιδιαίτερα ασβεστίου. Παγκόσμιοι αλλά και Ευρωπαϊκοί  οργανισμοί όπως το NIH (US-National Institutes of Health , ο NMA (US – National Medical Association), το EFSA (European Food Safety Authority) και ο FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) συνιστούν ότι τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη δεν πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Διαχείριση της Δυσανεξίας στη Λακτόζη

Εάν εμφανίζετε συμπτώματα δυσανεξίας στη λακτόζη, εξετάστε τις ακόλουθες επιλογές:

• Επιλέξτε γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλή ή μηδενική λακτόζη.
• Καταναλώστε γαλακτοκομικά σε μικρές ποσότητες και μαζί με γεύματα.
• Δοκιμάστε προβιοτικά ή συμπληρώματα ενζύμου λακτάσης για τη βελτίωση της πέψης της λακτόζης.
• Διερευνήστε εναλλακτικές επιλογές γάλακτος, όπως αμυγδαλόγαλα, γάλα σόγιας, γάλα βρώμης ή γάλα χωρίς λακτόζη

Συμπέρασμα

Η δυσανεξία στη λακτόζη δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξαλείψετε εντελώς τα γαλακτοκομικά. Κατανοώντας τα όρια ανοχής σας και κάνοντας ενημερωμένες επιλογές, μπορείτε να απολαμβάνετε τα γαλακτοκομικά διατηρώντας παράλληλα υπό έλεγχο τα συμπτώματα.

Βιβλιογραφία

• Bailey et al. J Natl Med Assoc 2013;105:112-27.
• Black et al. Am J Clin Nutr 2002;76:675-80.
• Commission CA. Codex standard for fermented milks. Food and Agriculture Organization United Nation Roma 2003:1-5.
• Efsa Panel on Dietetic Products N, Allergies. Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to calcium and maintenance of normal bone and teeth (ID 2731, 3155, 4311, 4312, 4703), maintenance of normal hair and nails (ID 399, 3155), maintenance of normal blood LDL-cholesterol concentrations (ID 349, 1893), maintenance of normal blood HDL-cholesterol concentrations (ID 349, 1893), reduction in the severity of symptoms related to the premenstrual syndrome (ID 348, 1892), “cell membrane permeability” (ID 363), reduction of tiredness and fatigue (ID 232), contribution to normal psychological functions (ID 233), contribution to the maintenance or achievement of a normal body weight (ID 228, 229) and regulation of normal cell division and differentiation (ID 237) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006. EFSA Journal 2010;8:n/a-n/a.
• Efsa Panel on Dietetic Products N, Allergies. Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to live yoghurt cultures and improved lactose digestion (ID 1143, 2976) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006. EFSA Journal 2010;8:n/a-n/a.
• Heaney et al. J Am Coll Nutr 2000;19:83S-99S.
• Heaney et al. J Am Coll Nutr 2009;28 Suppl 1:82S-90S.
• Nicklas et al. Am J Clin Nutr 2011;94:191-8.
• Suchy et al. NIH Consens State Sci Statements 2010;27:1-27.