10 Μύθοι & Αλήθειες για το Γάλα– Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος

10 Μύθοι & Αλήθειες για το Γάλα– Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος

Από την Έλλη Χατζηλουκά , Αθλητική Διατροφολόγος και Διατροφολόγος για τη Δημόσια Υγεία.

Mε την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Γάλακτος που γιορτάζεται την 1η Ιουνίου, είναι σωστό και ωφέλιμο να εξετάσουμε ορισμένες διαδεδομένες παρανοήσεις γύρω από το γάλα. Η επιστημονική έρευνα προσφέρει σαφείς γνώσεις σχετικά με τον θρεπτικό ρόλο του γάλακτος, τις επιδράσεις του στην υγεία και τον περιβαλλοντικό του αντίκτυπο, οπότε οι 10 μύθοι για το γάλα που παραθέτουμε πιο κάτω, ένας προς ένα, καταρρίπτονται από τρέχοντα επιστημονικά δεδομένα.

1. Μύθος: Το γάλα είναι μόνο για τα μοσχάρια, όχι για τους ανθρώπους.
Αλήθεια: Ενώ το γάλα εξελίχθηκε για να τρέφει τα μοσχάρια, η κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος από τον άνθρωπο χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πίσω. Οι άνθρωποι έχουν προσαρμοστεί γενετικά (επίμονη λακτάση) ώστε να χωνεύουν το γάλα και πέραν της βρεφικής ηλικίας. Επιπλέον, το θρεπτικό προφίλ του γάλακτος υποστηρίζει την ανθρώπινη υγεία σε όλες τις ηλικίες (Swallow, 2003; Itan et al., 2010).

2. Μύθος: Τα φυτικά ροφήματα παρέχουν ισοδύναμη θρέψη με το αγελαδινό γάλα.
Αλήθεια: Παρόλο που τα φυτικά ροφήματα (π.χ. σόγιας, αμυγδάλου, βρώμης) ποικίλλουν σημαντικά, τα περισσότερα δεν έχουν το πλήρες προφίλ πρωτεΐνης και τα βιοδιαθέσιμα μικροθρεπτικά όπως το ιώδιο και η βιταμίνη Β12 που βρίσκονται φυσικά στο αγελαδινό γάλα, εκτός αν έχουν εμπλουτιστεί (Rosi et al., 2019).

3. Μύθος: Το γάλα αυξάνει την παραγωγή φλέγματος και επιδεινώνει τις αναπνευστικές παθήσεις.
Αλήθεια: Κλινικές μελέτες και μετα-αναλύσεις δεν έχουν βρει αιτιώδη σχέση μεταξύ κατανάλωσης γαλακτοκομικών και αυξημένης παραγωγής φλέγματος ή επιδείνωσης άσθματος (Baraniuk et al., 2016; Pinnock et al., 1994).

4. Μύθος: Τα πλήρη γαλακτοκομικά βλάπτουν την καρδιαγγειακή υγεία.
Αλήθεια: Αναδυόμενα στοιχεία από επιδημιολογικές μελέτες υποδηλώνουν ότι τα πλήρη γαλακτοκομικά μπορεί να έχουν ουδέτερη ή και προστατευτική επίδραση στον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, πιθανόν λόγω μοναδικών λιπαρών οξέων και βιοδραστικών συστατικών (Dehghan et al., 2018; Astrup et al., 2020).

5. Μύθος: Το γάλα είναι απαραίτητο μόνο για την ανάπτυξη των παιδιών.
Αλήθεια: Ενώ το ασβέστιο και η βιταμίνη D από το γάλα είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη των οστών στα παιδιά, μελέτες δείχνουν ότι και οι ενήλικες ωφελούνται από την κατανάλωση γαλακτοκομικών, καθώς υποστηρίζει την οστική πυκνότητα και μειώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης (Lanou et al., 2005; Weaver et al., 2016).

6. Μύθος: Η παστερίωση καταστρέφει τα θρεπτικά συστατικά του γάλακτος.
Αλήθεια: Η παστερίωση περιλαμβάνει θέρμανση του γάλακτος για να σκοτωθούν επιβλαβή βακτήρια, αλλά διατηρεί τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά, όπως ασβέστιο, πρωτεΐνες και τις βιταμίνες Β2, Β12 και D. Μικρές απώλειες υπάρχουν (π.χ. βιταμίνη C), αλλά το γάλα δεν αποτελεί κύρια πηγή αυτής (Chen et al., 2014; Hendriksen, 2005).

7. Μύθος: Η κατανάλωση γάλακτος συμβάλλει στην παχυσαρκία.
Αλήθεια: Τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι η πρωτεΐνη των γαλακτοκομικών αυξάνει το αίσθημα κορεσμού, διατηρεί τη μυϊκή μάζα κατά την απώλεια βάρους και μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του βάρους όταν καταναλώνεται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής (Kratz et al., 2013; Givens & Gibbs, 2020).

8. Μύθος: Τα γαλακτοκομικά προκαλούν ή επιδεινώνουν την ακμή.
Αλήθεια: Τα επιστημονικά δεδομένα είναι αντιφατικά και ασαφή· κάποιες μελέτες βρίσκουν αδύναμες συσχετίσεις με συγκεκριμένους τύπους γαλακτοκομικών, αλλά δεν έχει αποδειχθεί αιτιώδης σχέση (Di Landro et al., 2012; Adebamowo et al., 2005).

9. Μύθος: Το βιολογικό γάλα είναι θρεπτικά ανώτερο από το συμβατικό.
Αλήθεια: Συστηματικές ανασκοπήσεις δείχνουν ελάχιστες διαφορές σε μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά μεταξύ βιολογικού και συμβατικού γάλακτος, αν και το βιολογικό μπορεί να περιέχει υψηλότερα επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων λόγω της βόσκησης (Średnicka-Tober et al., 2016).

10. Μύθος: Οι ενήλικες δεν χρειάζονται τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο.
Αλήθεια: Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου παραμένει ζωτικής σημασίας σε όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής για τη διατήρηση της οστικής ομοιόστασης και τη μείωση του κινδύνου καταγμάτων, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση (Heaney, 2000; Weaver et al., 2016).

Βιβλιογραφία:

1. Lanou, A. J., et al. (2005). The role of dairy foods in bone health. Nutrition Reviews, 63(9), 293–301.
2. Rosi, A., et al. (2019). Nutritional value of plant-based milk alternatives. Nutrients, 11(11), 2536.
3. Baraniuk, J. N., et al. (2016). Effect of dairy on mucus. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 137(2), 586–589.
4. Dehghan, M., et al. (2018). Dairy intake and cardiovascular disease risk. BMJ, 360, k322.
5. FAO. (2021). Environmental sustainability of dairy.
6. Swallow, D. M. (2003). Genetics of lactase persistence. Annual Review of Genetics, 37, 197–219.
7. Kratz, M., et al. (2013). Dairy, weight, and metabolism. Advances in Nutrition, 4(4), 470–488.
8. Di Landro, A., et al. (2012). Dairy and acne. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 26(8), 1107–1115.
9. Średnicka-Tober, D., et al. (2016). Organic vs conventional milk composition. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 56(9), 1440–1452.
10. Itan, Y., et al. (2010). The origins of lactase persistence in humans. PLoS Computational Biology, 6(8), e1000897.
11. Chen, C., et al. (2014). Effects of pasteurisation on milk nutrients. Dairy Science & Technology, 94(1), 5–19.
12. Hendriksen, B. L. M. (2005). Nutritional changes after pasteurisation. International Journal of Food Science and Nutrition, 56(3), 165–171.